Kαθημερινά βιώνουμε την κρίση των αξιών του πολιτισμού μας, έτσι ώστε δεν αποτελεί υπερβολή να πούμε, ότι ο σύγχρονος κόσμος διέρχεται αυτό που η φιλοσοφία τoυ πολιτισμού ονομάζει «πολιτιστική νόσος», και η οποία εντοπίζεται κυρίως στο γεγονός ότι κατά την ταξινόμηση των αξιών στην ολότητα του πολιτισμού δεν τηρείται η ιεραρχία αυτών. Όταν η μια αξία ή το ένα στοιχείο του πολιτισμού αναπτύσσεται υπερτροφικά σε βάρος των άλλων, τότε ακριβώς σοβεί η πολιτιστική νόσος, η οποία επιφέρει δυσάρεστα αποτελέσματα τόσο για τα κράτη όσο και για τους λαούς.
Στην υπερτίμηση ακριβώς του υλικού πολιτισμού σε βάρος των πνευματικών αξιών οφείλεται κατά το μεγαλύτερο μέρος η κατάρρευση τόσων κρατών κατά τα παλιότερα και νεότερα χρόνια, ακόμα και η εξαφάνιση από το πρόσωπο της ιστορίας τόσων πολιτισμών Σουμερίων, Χετταίων, Ασσυρίων, Βαβυλωνίων. Αφενός η οδυνηρή πραγματικότητα των πολιτικών εγκλημάτων, της τρομοκρατίας και του εκβαρβαρισμού που λυμαίνονται αρκετές περιοχές του πλανήτη μας, αφετέρου τα ανησυχητικά συμπτώματα κοινωνικής διαφθοράς με τον προκλητικό παραγκωνισμό των πνευματικών αρχών και των ηθικών αναστολών με τη θεοποίηση της αδικίας και της παρανομίας, με τον εκχυδαισμό του ανθρώπου, με την επιδημική εξάπλωση των ναρκωτικών ουσιών και ιδεών για τον εκμαυλισμό των νέων, με την ασύδοτη διάδοση παγανιστικών ή παραθρησκευτικών, διδασκαλιών και ρευμάτων, όπως της αστρολογίας, του αποκρυφισμού, του γκουρουίσμού κ.ο.κ.
Και σε όλα αυτά, πρoστίθεται ο λήθαργος του εφησυχασμού των υπολοίπων, η κοινωνική αδιαφορία, η σύγχυση των πεποιθήσεων η ατολμία του συμβιβασμού, ο εκμηδενισμός κάθε προσωπικής αντιστάσεως, μέσα στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα του πνευματικού αυτού και ηθικού σκότους, το οποίο επικροτείται σαν φως και πολιτιστική εξέλιξη σαν κοινωνική προσαρμογή και προοδευτικότητα.
Στην εποχή μας ο πολιτισμός, παρά την αφθονία των υλικών αγαθών και παρά τις καταπληκτικές προόδους της τεχνικής διέρχεται κρίση, διότι είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος πολιτισμός υλιστικός, πολιτισμός χωρίς ψυχή, πολιτισμός μεστός αντιφάσεων, πολιτισμός συνδυαζόμενος μετ' αλαζονικής αυτοπεποιθήσεως του αυτοθεοποιηθέντος ανθρώπου.
Ο μόνος τρόπος της προλήψεως ή της θεραπείας της πολιτιστικής νόσου είναι όχι η καταπολέμηση του υλικού ή τεχνικού πολιτισμού, ο οποίος αποτελεί πραγματοποίηση του θείου εκείνου προς τους πρωταπλάστους κελεύσματος «πληρώσατε την γην και κατακυριεύσατε αυτής» (Γεν, 1, 28), αλλά η ορθή ιεράρχηση των αξιών.
Στο σημείο αυτό, ο ρόλος της Ορθοδόξου Εκκλησίας είναι πολύ θετικός και εποικοδομητικός. Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει μια ιδιαίτερη ευαισθησία στην αξιακή κρίση του πολιτισμού μας και παραμένει πιστή στο καθήκον της να συνεχίσει να πρoσφέρει το μέγιστο και το βέλτιστο, το καλύτερο και το περισσότερο, επιδιώκουσα να ανακουφίσει τους «πόνους» και τις δοκιμασίες των ανθρώπων. Αυτό προσπαθεί να πετύχει με όλοτο πολυδιάστατο έργο της Εκκλησίας.
Σε όλη τη διάρκεια της μακράς, αδιάκοπης και επιβεβαιωμένης από τη πραγματικότητα δισχιλιετούς ιστορίας της, η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει επιδείξει ένα βαθύ σεβασμό στην ιεράρχηση των αξιών. Απαρέγκλιτο κριτήριο και καθοριστική αρχή είναι η προτεραιότητα του ανθρώπου. Η Εκκλησία δεν θα σταματήσει να διακηρύσσει και να διδάσκει με όλα τα μέσα που διαθέτει ότι τυχόν αντιστροφή αυτής της τάξεως θα λειτουργούσε καταστροφικά για όλο τον κόσμο. Κάθε τι άλλο ακολουθεί.
Στην υπερτίμηση ακριβώς του υλικού πολιτισμού σε βάρος των πνευματικών αξιών οφείλεται κατά το μεγαλύτερο μέρος η κατάρρευση τόσων κρατών κατά τα παλιότερα και νεότερα χρόνια, ακόμα και η εξαφάνιση από το πρόσωπο της ιστορίας τόσων πολιτισμών Σουμερίων, Χετταίων, Ασσυρίων, Βαβυλωνίων. Αφενός η οδυνηρή πραγματικότητα των πολιτικών εγκλημάτων, της τρομοκρατίας και του εκβαρβαρισμού που λυμαίνονται αρκετές περιοχές του πλανήτη μας, αφετέρου τα ανησυχητικά συμπτώματα κοινωνικής διαφθοράς με τον προκλητικό παραγκωνισμό των πνευματικών αρχών και των ηθικών αναστολών με τη θεοποίηση της αδικίας και της παρανομίας, με τον εκχυδαισμό του ανθρώπου, με την επιδημική εξάπλωση των ναρκωτικών ουσιών και ιδεών για τον εκμαυλισμό των νέων, με την ασύδοτη διάδοση παγανιστικών ή παραθρησκευτικών, διδασκαλιών και ρευμάτων, όπως της αστρολογίας, του αποκρυφισμού, του γκουρουίσμού κ.ο.κ.
Και σε όλα αυτά, πρoστίθεται ο λήθαργος του εφησυχασμού των υπολοίπων, η κοινωνική αδιαφορία, η σύγχυση των πεποιθήσεων η ατολμία του συμβιβασμού, ο εκμηδενισμός κάθε προσωπικής αντιστάσεως, μέσα στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα του πνευματικού αυτού και ηθικού σκότους, το οποίο επικροτείται σαν φως και πολιτιστική εξέλιξη σαν κοινωνική προσαρμογή και προοδευτικότητα.
Στην εποχή μας ο πολιτισμός, παρά την αφθονία των υλικών αγαθών και παρά τις καταπληκτικές προόδους της τεχνικής διέρχεται κρίση, διότι είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος πολιτισμός υλιστικός, πολιτισμός χωρίς ψυχή, πολιτισμός μεστός αντιφάσεων, πολιτισμός συνδυαζόμενος μετ' αλαζονικής αυτοπεποιθήσεως του αυτοθεοποιηθέντος ανθρώπου.
Ο μόνος τρόπος της προλήψεως ή της θεραπείας της πολιτιστικής νόσου είναι όχι η καταπολέμηση του υλικού ή τεχνικού πολιτισμού, ο οποίος αποτελεί πραγματοποίηση του θείου εκείνου προς τους πρωταπλάστους κελεύσματος «πληρώσατε την γην και κατακυριεύσατε αυτής» (Γεν, 1, 28), αλλά η ορθή ιεράρχηση των αξιών.
Στο σημείο αυτό, ο ρόλος της Ορθοδόξου Εκκλησίας είναι πολύ θετικός και εποικοδομητικός. Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει μια ιδιαίτερη ευαισθησία στην αξιακή κρίση του πολιτισμού μας και παραμένει πιστή στο καθήκον της να συνεχίσει να πρoσφέρει το μέγιστο και το βέλτιστο, το καλύτερο και το περισσότερο, επιδιώκουσα να ανακουφίσει τους «πόνους» και τις δοκιμασίες των ανθρώπων. Αυτό προσπαθεί να πετύχει με όλοτο πολυδιάστατο έργο της Εκκλησίας.
Σε όλη τη διάρκεια της μακράς, αδιάκοπης και επιβεβαιωμένης από τη πραγματικότητα δισχιλιετούς ιστορίας της, η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει επιδείξει ένα βαθύ σεβασμό στην ιεράρχηση των αξιών. Απαρέγκλιτο κριτήριο και καθοριστική αρχή είναι η προτεραιότητα του ανθρώπου. Η Εκκλησία δεν θα σταματήσει να διακηρύσσει και να διδάσκει με όλα τα μέσα που διαθέτει ότι τυχόν αντιστροφή αυτής της τάξεως θα λειτουργούσε καταστροφικά για όλο τον κόσμο. Κάθε τι άλλο ακολουθεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου