«Η κρίση του παγκοσμίου αξιακού συστήματος ως πρόκληση για την Χριστιανική ορθοδοξία»

Η ανθρωπότητα τα τελευταία χρόνια βιώνει μια νέα εποχή της ιστορίας της. Πραγματοποιούνται ραγδαίες μεταβολές στη διεθνή κοινότητα, η ο­ποία απαλλαγμένη από τον υπάρχοντα παγκόσμιο διπολισμό, αλλά δυστυ­χώς, περιήλθε σε μια εξάρτηση από τον μονοπολισμό, βρίσκεται ενώπιον αλλαγών κλίμακας, που προέκυψαν ως συνέπεια της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας και εμπορίου ,της επανάστασης στο χώρο των τεχνολογιών και της πληροφορικής, του εκσυγχρονισμού των μέσων μεταφοράς και πολλών άλλων προκλήσεων.Μέσα σε ένα τέτοιο τοπίο, μέσα από μια τέτοια καταπληκτική ευκαιρία, αναδείχθηκαν ελπίδες και οράματα οτι ο νέος κόσμος που δημιουργείται, θα μπορούσε να αναζητήσει νέους στόχους και νέες πρακτικές. Η σελίδα, ωστόσο, της ιστορίας γύρισε, αλλά τα αποτελέσματα δεν δείχνουν ότι γύ­ρισε προς έναν καλλίτερο κόσμο. Η φτώχια αυξάνεται ως αποτέλεσμα τηςευημερίας των οικονομικών αριθμών και μιας μικρής ομάδας ανεπτυγμέ­νων κρατών, η ανέχεια του υπόλοιπου κόσμου βαθαίνει, κρίσεις και απο­σταθεροποιήσεις προκαλούνται για την εμπέδωση του παγκόσμιου πολιτι­κού και οικονομικού συστήματος.Τα ανθρώπινα δικαιώματα παραγνωρίζονται συχνά και η επίκληση τους, αρκετές φορές γίνε­ται για λόγους αποκλειστικά πολιτικής διαχείρι­σης.
Επανεμφανίζονται κοινωνικές παθολογίες, που θεωρούνταν ξεπερασμένες, όπως εθνικισμοί, ξενοφοβίες, ρατσισμοί, θρησκευτικοί φα­νατισμοί, νοοτροπίες και πρακτικές που λειτουρ­γούν ως επικαλύψεις των πραγματικών προβλη­μάτων όπως για παράδειγμα του οικολογικού, ε­νώ δεν ανατρέπονται οι κύριες αιτίες που τα προκαλούν.
Κοινωνικές κι πολιτικές συσσωματώσεις, όπως π.χ, η Ευρωπαϊκή Ένωση, δείχνει να αντιλαμβά­νεται επαρκώς την ανάγκη εκσυγχρονισμού του αξιακού συστήματος, δια της ωσμώσεως των δια­φορετικών κοινωνικών αναγκών και δια της προ­σπάθειας θέσπισής του Ευρωσυντάγματος, προ­σπαθεί να καταδείξει ότι η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια τάξη αξιών και όχι μόνο τάξη αγοράς.Οι θρησκείες, ως δυνάμεις διαμόρφωσης του αξιακού συστήματος της κάθε κοινωνίας καλούνται να ανταποκριθούν στο αίτημα αυτό.Ο χριστιανισμός, η ορθοδοξία, αποτέλεσαν για πάνω από δύο χιλιάδες χρόνια, το στέρεο θεμέλιο πάνω στο οποίο δομήθηκε, επιτυχώς τελικά, μέ­σα στην ιστορία, το ευρωπαϊκό και στην συνέχεια το παγκόσμιο, αξιακό σύ­στημα του πολιτισμένου, όπως αποκαλείται, κόσμου, Με βάση αυτό, οι κοι­νωνίες κατόρθωσαν να κάνουν μεγάλα άλματα προόδου, κατόρθωσαν, σε μεγάλη έκταση, να συμβιώσουν αρμονικά και εν τέλει κατόρθωσαν να ε­ξαλείψουν ης αιτίες ενός νέου παγκοσμίου πολέμου, εδώ και 60 ολόκληρα χρόνια.
Η Χριστιανική, η ορθόδοξη Εκκλησία, σε δημιουργικές στιγμές της ιστορικής της παρουσίας, ανέδειξε την κυρίαρχη αρχή που διατρέχει την κο­σμική της παρουσία, την διακονία του ανθρώπου, την αγάπη για τον άν­θρωπο και ιδιαίτερα για τον πάσχοντα και αδύνατο, και ό,τι οικοδομεί την κοινωνία μεταξύ των ανθρώπων και ταυτόχρονα κατοχυρώνει την ανθρώ­πινη ελευθερία. Προσπάθησε να ανατρέψει την πορεία του ανθρώπου μέ­σα στην ιστορία και μάλιστα τα όσα αρνητικά στοιχεία είχαν διαμορφωθεί στην συνείδηση του, όπως η τάση για υπεροχή, εκμετάλλευση και εξου­σιαστική χρήση του άλλου, βασισμένη στην αρχή, ότι η Εκκλησία προσλαμ­βάνει τον κόσμο προκειμένου να τον μεταμορφώσει. Απέδειξε ότι η ηθική δεν είναι κάτι μαγικό, αλλά προϋποθέτει αλλαγή των ανθρωπίνων σχέσε­ων, που βαθμιαία μεταμορφώνει τον κόσμο.
■ Στη σύγχρονη εποχή της παγκοσμιοποίησης, ενώ εγείρεται με όλο και μεγαλύτερη οξύτητα το ζήτημα της θέσης του ανθρώπου στο σύστημα της κοινωνίας της πληροφορίας, όπου αναζητούνται νέα νοήματα ως σημεία α­ναφοράς, είναι απαραίτητο:
■ Να γίνει ό,τι είναι εφικτό, ώστε το νέο υπόδειγμα της κοινωνίας να βα­σίζεται στον υψηλό ανθρωπισμό και στις ηθικές αξίες της κοινωνίας, επί των οποίων εδράζεται η Ορθοδοξία.
■ Να πραγματοποιηθεί η περαιτέρω ενδυνάμωση της διασύνδεσης της θρησκείας με τον πολιτισμό, ο οποίος εμπεριέχει πανανθρώπινες ηθικές α­ξίες, που μπορούν να αποτελέσουν την ιδεολογική βάση για την ενότητα των ανθρώπων.
■ Να γίνει σαφές ότι είναι απαραίτητη η περαιτέρω συμβολή της θρησκείας, στη διαμόρφωση ενός πολιτισμού ανεκτικότητας και μη βίας, και μιας κοινωνίας, βασισμένης στις αξίες της Ορθοδοξίας.
Γί αυτό πρέπει:
• Να δημιουργηθούν μόνιμοι και σταθεροί μηχανισμοί προσέγγισης των θρησκευμάτων εντός κάθε χώρας, γεγονός που θα συμβάλει στην αποκλι­μάκωση των συρράξεων τόσο σε κάθε ξεχωριστή κοινωνία, όσο και στο ε­πίπεδο των διεθνών σχέσεων.
• Να καλλιεργηθεί ο διαθρησκειακός (διομολογιακός) διάλογος με την συμβολή και των διεθνών Οργανι­σμών, σημαντικό στοιχείο για την α­νάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών και για την υπέρβαση των διεθνών συρράξεων.
• Να παρασχεθούν εγγυήσεις για το ανεπίτρεπτο της παραβίασης των νομίμων δικαιωμάτων των θρησκευ­τικών μειονοτήτων.
• Να υπάρχει διαρκής μέριμνα για την πλήρη τήρηση του νομίμου δικαι­ώματος κάθε πολίτη για ανεξιθρη­σκία, χωρίς την οποία δεν μπορεί να εξασφαλιστεί σε πλήρη βαθμό η θρη­σκευτική ελευθερία.
• Να εξασφαλισθεί η ανάπτυξη της πολιτικής που αφορά στη θρη­σκεία και στις σχέσεις κράτους-Εκκλησίας σε κάθε χώρα, εντός πολιτι­σμένου πεδίου δικαίου.